Mối quan hệ giữa tỷ lệ đô thị hóa, tăng trưởng kinh tế, phát triển nông nghiệp và lượng khí thái CO₂ ở Việt Nam

BÙI HOÀNG NGỌC^*

PHAN THỊ LIỆU^**

NGUYỄN MINH HÀ^***

Tóm tắt: Nghiên cứu này được thực hiện để khám phá tác động riêng lẻ và tác động kiểm soát của tỷ lệ đô thị hóa trong mối quan hệ giữa phát triển nông nghiệp, tăng trưởng kinh tế và lượng khí thải CO₂ tại Việt Nam, giai đoạn 1986 - 2018. Kết quả ước lượng bằng phương pháp tự hồi quy phân phối trễ và phương pháp phân tích biến đổi lệch pha (Wavelet coherence analysis) cho thấy ba điểm nổi bật: 1)Phát triển nông nghiệp vẫn là một nguyên nhân làm tăng lượng khí thải CO₂; 2) Tăng tỷ lệ đô thị hóa cũng góp phần làm gia tăng lượng phát thải khí nhà kính; 3) Nếu tỷ lệ đô thị hóa cao, mà thu nhập bình quân đầu người được cải thiện thì tác động của tăng trưởng kinh tế đến lượng khí thải CO₂ sẽ thay đổi theo chiều hướng có lợi cho chất lượng môi trường. Ngoài ra, nghiên cứu còn chỉ ra vai trò của biến dẫn hướng và biến theo sau ở các miền thời gian và miền tần số khác nhau. Do vậy, nghiên cứu góp phần làm phong phú thêm lý thuyết và cung cấp bằng chứng thực nghiệm cho kinh tế Việt Nam.

Từ khóa: Tăng trưởng kinh tế, phát triển nông nghiệp, tỷ lệ đô thị hóa, phân tích Wavelet, Việt Nam.