Mối liên hệ giữa an ninh truyền thống và phi truyền thống trên biển Đông: Những vấn đề nổi bật và hàm ý chính sách cho Việt Nam

NGHIÊM TUẤN HÙNG^*

NGUYỄN XUÂN CƯỜNG^**

Tóm tắt: Biển Đông là một trong những tuyến đường biển quan trọng đối với thương mại, hàng hải và an ninh quốc tế. Tại biển Đông có sự tồn tại phức tạp của các vấn đề như tranh chấp biển đảo cùng các mối đe dọa an ninh khác, khiến cho an ninh truyền thống và phi truyền thống ở đây có sự kết nối với nhau. Mối liên hệ giữa các vấn đề an ninh truyền thống và phi truyền thống được thể hiện ở chỗ an ninh phi truyền thống được coi là nguyên nhân cho các vấn đề an ninh truyền thống; ngược lại, an ninh truyền thống lại trở thành nhân tố thúc đẩy sự trỗi dậy của các vấn đề an ninh phi truyền thống. Với cách tiếp cận rằng an ninh truyền thống bao gồm những vấn đề như quân sự, quốc phòng, chủ quyền với nhà nước là trung tâm, còn an ninh phi truyền thống là những vấn đề mới nổi như tự do hàng hải, an ninh hàng hải, an ninh lương thực - năng lượng (tài nguyên)… bài viết phân tích mối liên hệ giữa an ninh truyền thống và phi truyền thống ở biển Đông. Theo đó, có hai nhóm vấn đề lớn thể hiện mối quan hệ an ninh trên biển Đông, đó là vấn đề quân sự hóa với an ninh và an toàn hàng hải, cùng tham vọng lãnh thổ với tài nguyên biển. Bài viết cũng chỉ ra nhân tố chính khiến tình hình phức tạp hơn trong thời gian qua là Trung Quốc với tham vọng lãnh thổ và tài nguyên. Sau khi phân tích mối liên hệ giữa một số nhóm vấn đề an ninh, bài viết sẽ đưa ra kết luận và một số hàm ý chính sách cho Việt Nam.

Từ khóa: Biển Đông, an ninh, an ninh phi truyền thống, Việt Nam, Trung Quốc.